مای پتسلام

خریداری خرگوش

همانند سگ و گربه ، خرگوش را می توانید از فروشگاه حیوانات خانگی یا مستقیما از پرورش دهندگان خرگوش خریداری نماید یا از گروه های حمایت از خرگوش تهیه نمائید .
استرس و تقلای ناشی از حمل و نقل ، تماس با سایر حیوانات و برخی اوقات ازدحام و شلوغی شرایط نگهداری در فروشگاه های حیوانات خانگی می تواند احتمال خطر انتقال بیماری در خرگوش های خریداری شده از اینگونه فروشگاه ها را افزایش دهد.
هنگام انتخاب یک خرگوش مهم است خرگوشی را انتخاب کنید که زرنگ و فعال با خز تمیز باشد و هیچگونه نشانه اسهال برروی سرین و کفل و ترشحات از چشم ها ، بینی یا دهان خود نداشته باشد . از آنجایی که خرگوش اغلب پوشش پر پشت یا پف کرده دارد شما باید استخوان های دنده یا لگن خرگوش را لمس کنید تا اینکه لاغری یا چاقی آن را تشخیص دهید . همچنین باید به سلامتی هر یک از سایر خرگوش های یک فروشگاه توجه نمایید .
پس‌ از خرید حیوان‌، جهت‌ معاینه‌ و بررسی‌ وضعیت‌ سلامت‌ آن‌ و دریافت‌ راهنمائی های‌ لازم‌ به‌ درمانگاه های‌دامپزشکی‌ مراجعه‌ شود.
 

طول عمر

از 5- 15 سال. بسته به نوع نژاد متغیر است. معمولاً خرگوش های متوسط و بزرگ طول عمر بیشتر دارند. 

تغذیه

بهترین غذا برای خرگوش ها علوفه تازه و علوفه خشک با کیفیت بالا است. 18-24% از حجم غذای روزانه را می تواند فیبر های خوراکی (پلت جوندگان) با مقدار پروتئین بالا تشکیل دهد. علف یونجه به خصوص برای خرگوش های در حال رشد بسیار مناسب است و حاوی مقدار زیادی کلسیم می باشد ولی مصرف بیش از اندازه آن می تواند موجب ایجاد سنگ ادراری و مشکلات کلیوی شود. علوفه خشک و تازه باید همیشه در اختیار خرگوش ها باشد و می توان برای کاهش سرعت خوردن، آن را پشت توری یا میله قفس قرار داد به گونه ای که هر بار مقدار کمتری در اختیار خرگوش قرار بگیرد. سبزی و میوه های تازه (میوه های کم شیرین) مانند سبزی خوردن، کلم، گل کلم و کاهو و انواع سبزی های ریشه ای مانند هویج و ترب نیز باید در اختیار خرگوش قرار داده شود. هویج را می توان از سقف قفس آویزان نمود تا به عنوان اسباب بازی خوردنی مورد استفاده قرار گیرد و سرعت خوردن آن کاهش یابد.

دندانهای خرگوش در تمام طول عمر رشد می کنند زیرا در محیط طبیعی خرگوش ها از علوفه خشبی و سخت تغذیه کرده و دندانهایشان مرتب ساییده و کوتاه می شود. به همین دلیل در خرگوش های خانگی در صورتی که با علوفه خشک فراوان تغذیه نشوند رشد دندانها تا حدی ادامه می یابد که دیگر خرگوش قادر به جویدن نبوده و در این حالت درمانی نیز قابل انجام نخواهد بود. به همین دلیل همواره باید پیش از هر غذای دیگری علوفه خشک در اختیار خرگوش قرار داده شود و سایر غذاها را تنها پس از اینکه خرگوش حداقل 70% از حجم غذای روزانه اش را از علوفه خشک تامین نموده در اختیارش قرار داد.

دانه های روغنی مثل گردو با پوسته چوبی می توانند تنقلات مفیدی باشند که نباید بیشتر از 2 بار در هفته در اختیار خرگوش قرار داده شوند.

ذرت تازه و یا خشک به صورت کامل و یا دان شده نیز می تواند بخشی از غذای غیر علوفه ای خرگوش را تامین کند. برگ های ذرت نیز می توانند بخشی از غذای علوفه ای را تامین کنند.

برخی خرگوش ها در صورتی که مخلوطی از علوفه و دانه های روغنی (گردو، بادام و ...) و سبزیجات در اختیارشان قرار داده شود از میان این غذاها برخی را مانند دانه های روغنی و سبزی را انتخاب می کنند که این کار منجر به بروز پوکی استخوان و کمبود کلسیم و رشد بیش از حد دندانها خواهد شد. به همین دلیل باید غذا ها تک به تک در اختیار خرگوش قرار گیرد و ابتدا علوفه خشک مصرف شود و در پایان روز و تنها به عنوان مکمل غذایی و تنقلات از دانه های روغنی و میوه و سبزی استفاده شود.

خرگوش ها به مواد غذایی شیرین علاقه زیادی دارند ولی مواد غذایی شیرین می توانند منجر به اسهال شدید و کشنده و یا از کار افتادن حرکت روده ها شوند به همین دلیل از هرگونه تغییر ناگهانی جیره غذایی و دادن مواد غذایی حاوی قند زیاد مثل میوه های شیرین و سیب زمینی و چغندر قند به خرگوش ها اجتناب نمایید. این نوع مواد غذیی تنها به میزان کم و با نظارت دامپزشک در خگوشهای بی اشتها برای ترغیب خرگوش به خوردن غذا قابل استفاه هستند.

سنگ های جویدنی مخصوص جوندگان به اشکال مختلف در بازار موجود است که می توانند به عنوان منبعی از کلسیم و ویتامین ها و نیز وسیله ای برای ساییده شدن دندانها در اختیار خرگوش قرار گیرند.

 خرگوش هایی که در طول روز حداقل 2 ساعت آفتاب مستقیم دریافت نمی کنند نیاز به ویتامین D خوراکی دارند که طبق نظر دامپزشک باید تجویز شود. در صورت آفتاب گرفتن باید همواره نیمی از قفس در سایه قرار داشته باشد و آب خنک کافی نیز در اختیار خرگوش قرار داده شود زیرا خرگوش ها زیر نور آفتاب مستقیم به سرعت دچار گرمازدگی می شوند.

این را هم به خاطر بسپارید که به هیچ عنوان به خرگوش خود ارزن گندم و کاهو کلمی یا همان کاهو پیچ ندهید.
 

تولید مثل

خرگوش میزات تولید مثل بسیار سریعی دارد. فصل تولید مثل برای بیشتر خرگوش ها دست کم 9 ماه از فوریه ( بهمن) تا اکتبر ( مهر) می باشد . در استرالیا و نیوزلند (نیم کره جنوبی) فصل تولید مثل از اواخر جولای (خرداد) تا اواخر ژانویه( دی) است.

دوره بارداری طبیعی خرگوش حدود 30 روز است .متوسط تعداد بچه خرگوش ها در هر زایمان متغییر است اما معمولا بین 4 تا 12 بچه خرگوش است که در نژادهای بزرگتر تعداد بچه خرگوش ها بیشتر می باشدبچه خرگوش ها تا حدود سن 4 تا 5 هفتگی از شیر مادر خود تغذیه می کنند .بدین ترتیب یک خرگوش ماده در یک فصل تولید مثل می تواند بیش از 800 بچه ، نوه و نتیجه داشته باشد.

خرگوش ماده در سن 6 ماهگی و خرگوش نر در سن 7 ماهگی بالغ شده و می تواند جفت گیری نمایند .

تخمک گذاری در خرگوش 10 ساعت پس از جفت گیری انجام می شود . پس از جفت گیری خرگوش ماده یک لانه و سوراخ زیر زمینی خواهد ساخت و مسیر لانه خود را با خز یا موهای ناحیه غبغب ، پهلو و شکم خود می پوشاند . این رفتار همچنین پستان های خرگوش ماده را برای مراقبت بهتر بچه خرگوش ها مشخص می نماید .

بچه خرگوش ها نابینا ، بدون مو و ناتوان بدنیا می آیند . اما چند روز پس از تولید یک پوشش موی نرم بدن آنها را می پوشاند که در 5 تا 6 هفتگی با یک پوشش قبل از بلوغ و در نهایت در 6 تا 8 ماهگی با پوشش بلوغ جایگزین می شود و از این زمان به بعد سالی دوبار موی خرگوش بالغ می ریزد. 

با توجه به طبیعت غذایی شیر خرگوش ، بچه خرگوش ها تنها چند دقیقه یک یا دو بار در روز نیاز به مراقبت دارند .

 

لانه سازی

خرگوش را می توان خارج از فضای خانه نگهداری کرد ، اما توصیه شده که خرگوش های دست آموز و خانگی(Pet Rabbit) باید در فضای داخل خانه برای محافظت از حمله و انتقال بیماری ها از حیوانات حیات وحش به آنها نگهداری شود .

خرگوش ها بسیار به گرما حساس هستند . کنترل تهویه و دمای محیط زندگی خرگوش در هر زمان بسیار مهم است .

قفس های سیمی در مقایسه با آکواریوم های شیشه ای تهویه بهتری فراهم می آورند که به پیشگیری از ایجاد بخارات سمی از ادرار جلوگیری می نمایند .قفس خرگوش حداقل باید سه برابر اندازه خرگوش طول و فضای داشته باشد . 

بستر در قفس های با کف یکپارچه و سفت باید بطور مکرر برای حفظ سلامت و نظافت پوست خرگوش تعویض شود .برخی از خرگوش ها را می توان با استفاده از یک جعبه چوبی پرورش داد . قفس های کف سیمی اجازه می دهد که مدفوع و ادرار از میان آن به خارج دفع شود اما یک سکوی سفت ( برای مثال تکیه ای چوب یا مقوا ) باید تهیه کرد تا خرگوش یک ناحیه استراحت داشته باشد و نیازی نباشد برروی سیم های کف قفس بایستد .

بستر کف قفس شامل روزنامه ، کاه ، علف و محصولات پلیت شده می باشد . استفاده از چوب ذرت ، خاک رس و Clumping در بستر مناسب نیست ، زیرا در صورت خورده شدن می تواند باعث انسداد روده گردد . همچنین استفاده از تراشه های چوب و خاک اره در بستر قفس با مشکلات تنفسی ، پوستی و کبدی همراه است . 
 

گرفتن خرگوش

خیلی مهم است که خرگوش بطور مناسب و درست گرفته و نگهداشته شود . پاهای عقب خرگوش اینقدر قوی هستند که اگر خرگوش درست نگهداشته نشود، لگد بزند که این نیرو می تواند پشت خرگوش شما را بشکند . اگر خرگوش شما احساس امنیت داشته باشد همچنین کمتر احتمال دارد که شما را خراشیده یا گاز بگیرد .

خرگوش را می توان با روشی مشابه با گربه گرفت .یعنی زیر و روی خرگوش با قراردادن یک دست بین پاهای جلو و دست دیگر در زیر سرین یا کفل خرگوش که بیشتر وزن خرگوش را تحمل می کند ،گرفته و بلند کرد . خرگوش را باید محکم اما به آرامی و نزدیک به سینه نگهداشت . اگر خرگوش زیاد شل یا زیاد محکم نگهداشته شود ممکن است تلاش کند تا فرار کند.

هیچگاه برای گرفتن و بلند کردن خرگوش از گوش ها یا پس گردن آن استفاده نکنید . همیشه وزن خرگوش خود را در زیر سرین و یا سینه خرگوش تحمل کنید .

هیچگاه برای نگهداشتن پاهای جلو یا به ویژه پاهای پشت خرگوش تلاش نکنید برای اینکه احتمال خطر لگد زدن قوی خرگوش که باعث شکستگی ستون فقرات می شود را کاهش می دهد

خرگوش باید همیشه در قفس یا سبد حمل خرگوش قرار داده شود تا اینکه برای پریدن از روی دستان مربی خود تلاش نکند.

 

گازگرفتن خرگوش

خرگوش بطور کلی حیوانی رام است که با استفاده از روش های گرفتن و نگهداشتن می توان به سادگی خرگوش را در دست گرفت .

همه انواع خرگوش می توانند موجب آسیب های ناشی از گاز گرفتگی و خراشیدگی در دستان شما شوند . زخم های گاز گرفتگی خرگوش ممکن است کوچک باشد اما می تواند زخم های نفوذی عمیق ایجاد نماید .

زخم های گزیدگی همه انواع خرگوش باید بلافاصله با مقدار زیادی صابون و آب به شدت شستشو داده شوند و بدقت نشانه های عفونت در آنها مراقبت شود . عفونت معمولا به وسیله باکتری های پوست افراد گاز گرفته شده یا دهان خرگوش از جمله پاستورلا مولتوسیدا (Pasteurella multocida) ایجاد شود که می تواند باعث عفونت به ویژه بسیار شدیدی شود .

مراقبت پزشکی باید برای هر نوع گزیدگی برروی مفصل ، دست ، غلاف تاندون ، اندام های مصنوعی و نواحی دستگاه تناسلی و برای هر نوع گاز گرفتگی افراد مبتلا به ضعف سیستم ایمنی از جمله افراد مبتلا به ایدز و اچ.ای.وی ،افراد گیرنده پیوند عضو و بیماران سرطانی پیگیری شود.
 

خرگوش و بهداشت عمومی

هر چند موارد گزارش‌ شده‌ از انتقال‌ بیماریهای‌ خطرناک‌ بین‌ انسان‌ و حیوان‌ در خرگوش های‌ اهلی‌ و خانگی‌ نادر است‌ با این‌ وجود مهمترین‌ این‌ بیماریها عبارتند از سالمونلوز، تولارمی‌، هاری‌، عفونتهای‌ قارچی‌ پوست‌ و مو، سل‌ وتوکسوپلاسموز.جهت‌ جلوگیری‌ از بروز بیماری‌ در خرگوش و کاهش‌ احتمال‌ انتقال‌ بیماری های قابل انتقال به صاحب خرگوش و اطرافیان وی توصیه های زیر باید مورد توجه قرار گیرد. 

رعایت بهداشت فردی

از تماس نزدیک طولانی با خرگوش از جمله اجازه دادن به خرگوش برای خوابیدن در بستر شما باید جلوگیری کرد . هرکس به ویژه کودکان که خرگوش را در دست خود می گیرند باید چگونگی گرفتن صحیح و ایمن خرگوش را آموخته باشند .

افرادی که در آزمایشگاه حیوانات و یا پرورشگاه ها با خرگوش در تماس مستقیم هستند باید از وسایل حفاظت فردی از جمله روپوش و دستکش و ... هنگام کار با خرگوش بپوشند یا استفاده نمایند و بلافاصله پس از درآوردن روپوش و دستکش دستان خود را شستشو و ضدعفونی نمایند. لباس کار شما باید آستین بلند باشد تا احتمال خطر آسیب خراشیدگی بازوان شما کاهش یابد .

اگر سابقه پزشکی حساسیت و آلرژی را دارید یا اگر احتمال انتقال عوامل بیماری زا زئونوز از طریق هوا وجود دارد ، از ماسک های یکبار مصرف یا دستگاه های تنفسی استفاده نمایید .

اگر در هنگام تماس با خرگوش در اثر خراشیدگی یا گاز گرفتگی آسیب دیدید . سریعا محل بریدگی یا خراشیدگی را با صابون های ضد باکتری شستشو دهید و آن را پانسمان نماید و به درمانگاه و یا پزشک معالج خود مراجعه نمایید .

اگر با خرگوش تماس نزدیک دارید ، هر وقت بیمار شدید حتی اگر نشانه های بالینی شما مرتبط با بیماری های قابل انتقال از خرگوش نمی باشد حتما پزشک معالج خود را در مورد اینکه با خرگوش تماس داشتید آگاه نمایید .زیرا بسیاری از بیماری های قابل انتقال بین حیوان و انسان نشانه های شبه انفلوانزا دارند .برای تشخیص دقیق پزشک شما نیاز دارد اطلاعات دقیقی از وضعیت شما داشته باشد . افرادی که با خرگوش کار می کنند یا آن را در خانه نگهداری کرده یا پرورش می دهند پزشک خود را باید آگاه نمایند زیرا احتمال انتقال تولارمی( تب خرگوش) از فرد بیمار به افراد دیگر وجود دارد .
 

بهداشت دست

موثرترین روش پیشگیری از بیماری های قابل انتقال بین حیوان و انسان شستشو و ضد عفونی دستان بطور منظم و کامل پس از تماس با حیوان و مواد زائد و وسایل و تجهیزات آنها می باشد .

نظافت شخصی علی الخصوص شستن دست ها و بازوان بطور کامل با آب روان و صابون و ضدعفونی دست ها با مواد ضدعفونی کننده پایه الکلی و پس از تماس با حیوان ، شستشوی قفص ، تماس با بستر خرگوش ، مدفوع یا ادرار خرگوش از اهمیت زیادی برخوردار است.

هرگز در محل نگهداری و پرورش خرگوش یا در هنگام کار با خرگوش و قبل از شستشوی دستان خود سیگار نکشید یا نوشیدنی و غذا نخورید و از لوازم آرایش استفاده نکنید.

افرادی که با خرگوش کار می کنند یا بستر یا اشیاء آلوده به مدفوع ، ادرار و ترشحات تمیز می کنند یا با بافت ها و مایعات بدن حیوان تماس دارند حتما باید از دستکش مناسب استفاده نمایند .

کودک باید به وسیله افراد بالغ مراقبت شود تا مطمئن شوید بطور مناسب و کامل دستان خود را شستشو و ضدعفونی کرده باشند .

شما باید از تماس دستان نشسته و یا دستکش های آلوده به صورت ، چشم ها، بینی و دهان خودتان خودداری نمایید .

اگر شما در هنگام کار با خرگوش آسیب دیدید بریدگی و خراشیدگی را بلافاصله با آب و صابون تمیز و شستشو نمایید و سریعا به مراکز بهداشتی و درمانی مراجعه و آسیب دیدگی خود را گزارش نمایید .

 

اصول مراقبت دامپزشکی

پس از خرید حیوان ، جهت معاینه و بررسی وضعیت سلامت آن و دریافت راهنمائی های لازم به درمانگاه های دامپزشکی مراجعه شود.

در صورت‌ مشاهده‌ هرگونه‌ تغییر در ظاهر و یا رفتار حیوان‌، جهت‌ بررسی‌ علت‌ آن‌ به‌ درمانگاه‌ دامپزشکی‌ مراجعه‌شود و بر اساس‌ نظر دامپزشک‌ معالج‌ انجام‌ معاینات‌ دوره‌ای‌ مورد توجه‌ قرار گیرد.

واکسن هاری جز در مواردی که حیوان در معرض هاری قرار دارد و یا در مناطقی که هاری شایع می باشد توصیه نمی شود و برای پیشگیری از بروز سایر بیماریهای متداول در خرگوش نیز تاکنون واکسنی تهیه نشده است . 

هیچگونه واکسن تایید شده ای برای استفاده خرگوش در امریکای شمالی وجود ندارد اگرچه واکسن برای Myxomatosis و بیماری خونریزی دهنده ویروسی (Viral Hemorrhagic Disease) در بخش های از اروپا و استرالیا متداول است .

باکتری های روده ای خرگوش به بسیاری از آنتی بیوتیک ها خیلی حساس هستند . سوء مصرف آنتی بیوتیک ها در خرگوش می تواند موجب عفونت های روده ای خیلی شدید و اغلب کشنده شود . خرگوش شما تنها داروهای را باید مصرف نماید که توسط دامپزشک توصیه شده باشد .

خرگوش ها باید در سن 4 تا 6 ماهگی عقیم شوند .این شیوه مراقبت برای خرگوش های کمتر محلی و کمتر پرخاشگر انجام می شود . خرگوش های ماده ای که تا دو سالگی عقیم نشوند خطر بروز سرطان دستگاه تناسلی و بافت های پستان در آنها بسیار افزایش پیدا می کند .

معاینات دندان باید توسط دامپزشک به عنوان بخشی از معاینات بالینی عمومی انجام شود زیرا معاینه دندان های عقبی خرگوش شما بدون تجهیزات خاص خیلی مشکل است .

داروهای قابل استفاده در خرگوش عبارتند از آمپی سیلین، کلرامفنیکل، جنتامایسین، پنی سیلین G پروکائین، که همگی تزریق عضلانی هر 12 ساعت و تتراسیکلین خوراکی 50 میلی گرم در کیلوگرم هر 12 ساعت و تزریق عضلانی هر 24 ساعت

آموکسی سیلین برای خرگوش بسیار سمی است، از این رو دامپزشک هرگز این دارو را برای خرگوش تجویز نمی کند.
آموکسی سیلین و سایر فرم های پنی سیلین باکتری های مفید موجود در روده خرگوش را از بین برده و باعث اختلال در عملکرد ارگان های بدن می شوند.آنتی بیوتیک های دیگر نیز مانند کلرومایستین، تتراسایکلین، انروفلوکساسین هستند که استفاده از آن ها در خرگوش ضرری ندارند.گاهی خرگوش قادر به تحمل یک آنتی بیوتیک نمی باشد( علائمی چون کاهش اشتها و اسهال در خرگوش بروز می کند) بنابراین می توان از یک آنتی بیوتیک جایگزین استفاده کرد.

در صورت مشاهده هرگونه تغییر در ظاهر و یا رفتار حیوان ، جهت بررسی علت آن به درمانگاه دامپزشکی مراجعه شود و بر اساس نظر دامپزشک معالج انجام معاینات دوره ای مورد توجه قرار گیرد.

مدیریت نگهداری خرگوش

حتی الامکان با ساخت جایگاه و لانه مناسب ، حیوان را در خارج از محیط منزل و به عنوان مثال در حیاط نگهداری گردد. 
 در صورتیکه حیوان در داخل منزل نگهداری می شود باید دارای جایگاهی خاص و نسبتا محدود باشد و از رفت وآمد آزادانه حیوان در محیط منزل باید جلو گیری شود. 
از تماس حیوان با حیوانات خانگی افراد دیگر و همچنین حیوانات غیرخانگی نظیر گربه های ولگرد جلوگیری شود. 
خرگوش هایی که نشانه های بالینی بیماری های عفونی و واگیر را نشان می دهند نباید خریداری شوند و یا برای رویدادهای نمایشگاه و بازار های فروش پذیرفته شوند .خرگوش ها باید 15 روز قبل از ورود به نمایشگاه های فروش و نمایش نژادهای خرگوش واکسن های مورد نظر را دریافت کرده باشند.